اختلالات شایع پوست و مو ی زنان در دوران بارداری

بارداری یکی از مهمترین دوران زندگی زنان است که به دلیل تغییرات متابولیکی بدن احتمال ایجاد مشکلات پوستی و آسیب پذیری مو و ناخن افزایش پیدا می کند. تغییرات هورمونی و بر هم خوردن تنظیم تعادل سطح هورمون ها، مهمترین عامل ایجاد مشکلات پوستی مانند بروز لکه های سیاه یا قهوه ای رنگ، آکنه های پوستی و نازک شدن موها و ناخن ها است. بهره گیری از رژیم های سالم غذایی، قرار گرفتن در محیطی آرام و دور از استرس، انجام تمرینات ورزشی و ... از جمله نکاتی است که در حفظ سلامت پوست، مو و ناخن در دوران بارداری و بعد از آن مؤثر است. ● آکنه احتمال ایجاد یا افزایش آکنه های پوستی در دوران بارداری بویژه در سه ماهه اول به دلیل تغییرات هورمونی، بیشتر است. میزان جوش های پوستی که بیشتر در ناحیه صورت پدیدار می شوند به میزان سطح هورمون ها و افزایش ترشح هورمون مردانه بستگی داشته و در زنان مختلف، متفاوت است، بطوری که احتمال بهبود آکنه های پوستی در برخی از زنان که قبل از بارداری جوش های چرکی داشته اند، وجود دارد. تجمع ذرات چربی به دلیل افزایش سطح هورمون مردانه، در دوران بارداری، یکی از علل ایجاد آکنه بویژه جوش های سرسیاه است. پاکسازی پوست و زدودن چربی بطور مرتب، احتمال بروز آکنه را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. پاک کننده های حاوی آلفا هیدروکسی اسید، گلیسیرین، سولفور، گلیکونیک اسید یا ماسک های طبیعی مانند عسل، شیر و عصاره لیموترش تازه در بهبود آکنه های دوران بارداری مؤثر است. محققان معتقدند زنان باردار بهتر است قبل از درمان دارویی و استفاده از کرم های ضدجوش یا لک، با متخصص مشورت کنند. استفاده از ترکیباتی که در ساخت آنها از رگینوئید، اسید سالیسیلیک یا بنزوئیل پراکساید به کار رفته است، احتمال به دنیا آمدن نوزادی ناقص یا ایجاد مشکلات بارداری مانند خونریزی، زایمان زودرس و مرده زایی را افزایش می دهد. التهاب و قرمزی پوست بویژه در ناحیه صورت و گونه ها، یکی دیگر از عوارض دوران بارداری است که علت ایجاد آن افزایش جریان خون و تجمع خون زیر پوست است. افزایش فشار خون در برخی موارد منجر به پاره شدن مویرگ ها و ایجاد خون مردگی می شود. از طرف دیگر افزایش جریان خون ممکن است باعث ایجاد قرمزی و التهاب در کف دست ها شود. بطور کلی قرمزی پوست در دوران بارداری طبیعی است و در صورتی که قرمزی پوست با دیگر علائم اگزما مانند خارش، کهیر و التهاب شدید همراه باشد، باید به پزشک معالج مراجعه شود. ● آنژیوم عنکبوتی آنژیوم عنکبوتی یکی دیگر از اختلالات پوستی شایع در دوران بارداری است که به دلیل ایجاد تغییر در عملکرد عروق پوست، ظاهر می شود. این اختلال که شیوع آن تا سه ماهه دوم بارداری بیشتر است به شکل توده های کوچک قرمز رنگ با رگ های خونی نازک و عنکبوتی شکل روی نواحی مختلف بدن مانند صورت، گردن، بازوها و شکم ظاهر می شود. وجود آنژیوم های عنکبوتی در دوران بارداری طبیعی بوده و معمولاً تا ماه پنجم بارداری از بین می رود. در صورت وجود این اختلال پس از زایمان، باید به پزشک معالج به منظور درمان مراجعه شود.
گردآوری و تنظیم:گروه سلامت پرشین پرشیا
www.persianpersia.com/health
روزنامه ایران ( www.iran newspaper.com )

● تیرگی پوست

تیرگی پوست و تغییر رنگ پوست از دیگر تغییراتی است که در دوران بارداری بویژه

سه ماهه اول رخ می دهد. افزایش رنگدانه های (ملانین) پوست به دلیل تغییرات هورمونی، علت اصلی تیرگی پوست به صورت منطقه ای است.

افزایش هورمون استروژن و نور خورشید از دیگر عوامل افزایش احتمال تیرگی پوست در دوران بارداری است.

استفاده از ضد آفتاب با SPF بالا و قرار نگرفتن در معرض نور آفتاب، استفاده از دستکش، کلاه و عینک آفتابی و پوشاندن مناطق تیره پوست و استفاده از ماسک های طبیعی حاوی ماست، آب لیموترش و آلوئه ورا به یکنواخت شدن پوست و از بین رفتن تیرگی های پوست کمک می کند.

● خطوط کشش

ایجاد خطوط صورتی یا ارغوانی رنگ در ماه های آخر بارداری در نواحی شکم و زانو از تغییرات شایع پوستی در دوران بارداری است. علت پیدایش این خطوط که دربیش از ۹۰ درصد از زنان باردار شایع است، کشش پوست بوده که با رشد جنین، افزایش پیدا می کند.

بهره گیری از رژیم غذایی حاوی امگا۳ و اسیدهای چرب اشباع نشده، روغن زیتون، گردو، بذر کتان و ماهی در کاهش ایجاد خطوط کشش در دوران بارداری مؤثر است. همچنین استفاده از کرم های حاوی آلفاهیدروکسی اسید، انجام تمرینات ورزشی و چرب کردن خطوط با روغن زیتون و کره کاکائو در پیشگیری و کاهش خطوط کشش مؤثر است.

● خارش پوستی

خارش های پوستی که معمولاً با ایجاد برخی ضایعات جلدی مانند کهیر و قرمزی همراه است از دیگر مشکلات پوستی شایع بویژه در سه ماهه سوم بارداری است.

ایجاد خارش ها در نواحی شکم، بازوها و سینه بیشتر بوده و علت آن اختلال در ترشح صفرا از کبد یا واکنش پوست به مایع آمینوتیک است.

مصرف قرص های آنتی هیستامین با مشورت پزشک و استفاده از مرطوب کننده ها درمان های خانگی مانند ماسک شیر، جو دوسر در کاهش حساسیت و درمان خارش مؤثر است.

به عقیده متخصصان حساسیت های پوستی و خارش های شدید ممکن است ناشی از عفونت های ویروسی بوده و منجر به زایمان زودرس یا اختلال در تکامل ارگان های جنین شود. از این رو مراجعه به پزشک معالج در صورت مشاهده ضایعات پوستی و خارش شدید ضروری است.

● مو

کلفت شدن و پرپشت شدن موها یکی از فواید بارداری برای برخی از زنان به حساب می آید، این در حالی است که رشد موها در این دوران در برخی از زنان با کاهش روبه رو می شود. تأثیر هورمون های بارداری در زنان متفاوت است.

در برخی از آنها افزایش استروژن باعث ضخیم شدن و رشد بیشتر موها می شود. در حالی که این تأثیر در برخی از زنان معکوس است.

برای داشتن موهای سالم، زنان باردار باید به رعایت برنامه غذایی متعادل و دریافت مواد مغذی ضروری توجه بیشتری داشته باشند زیرا مو نیز بخشی از سیستم پوست به حساب می آید و هر چه بدن سالم تر باشد، موها نیز از سلامت بیشتری برخوردار خواهند بود.

علاوه بر این هورمون های بارداری می توانند نوع مو را نیز در این دوران تغییر دهند برای مثال موهای خشک، چرب تر شده و موهای چرب به موهای خشک تبدیل می شوند.

حتی گاهی موهای مواج، صاف شده و یا برعکس موهای زن باردار تجعد و موج پیدا می کنند. این تغییرات حتی رنگدانه های مو را نیز تحت تأثیر قرار داده و موها رنگ روشن تری پیدا می کنند.

علاوه بر اینکه موهای زاید در ناحیه صورت و... نیز رشد بیشتری پیدا می کنند.

ریزش مو در دوران بارداری می تواند در نتیجه کمبود میزان آهن، ید و پروتئین در بدن اتفاق بیفتد که این کمبودها باعث خشکی و شکنندگی موها شده و رنگ موها نیز روشن تر از قبل خواهند بود.

بسیاری از زنان در دوران بارداری به دلیل حالت تهوع به میزان کافی مواد مغذی خصوصاً آهن دریافت نمی کنند و همین امر باعث ریزش مو در آنان می شود.

از جمله مواد غذایی مفید در حفظ سلامت موها می توان به ماست، میوه و سبزیجات تازه، کدو حلوایی، تخمه آفتابگردان، کنجد، غلات کامل مانند جوی دوسر، بادام، انجیر و خرما اشاره کرد.

زنان باردار باید برای تقویت موها و تحریک جریان خون در فرق سر روزانه بین پنج تا

۱۰ دقیقه کف سر را با انگشت ماساژ دهند و هر چند هفته یک بار این کار را با افزودن چند قطره روغن ضروری (مانند اسطوخودوس، صندل وود و...) به نصف فنجان روغن سبزیجات گرم و سپس ماساژ کف سر انجام دهند بدین منظور باید پس از ماساژ کف سر و ریشه موها با این ترکیب، موها را با یک حوله گرم پوشانده و به مدت ۱۰ دقیقه به آن استراحت دهند.

در صورتی که موها خشک هستند باید آنها را کمتر شست وشو داده و توجه داشت که سشوار و اتوی مو بر خشکی آن می افزاید.

این تغییرات در دوره بارداری موقت اند واگرچه در فاصله سه تا شش ماه پس از زایمان ریزش موها افزایش پیدا می کند اما به مرور هورمون ها به سطح نرمال و طبیعی خود بازگشته و موها دوباره حالت اولیه خود را بازمی یابند.

● ناخن

در دوران بارداری اغلب اوقات رشد ناخن ها سریع تر می شود و این در حالی است که ناخن ها شکننده تر، شیاردار و خمیده شده و گاهی حتی از پایه ناخن جدا می شوند.

علت سریع تر شدن رشد ناخن ها تغییرات هورمونی این دوران است.

برای تقویت ناخن ها و بهبود مشکلات آن باید زنان یک برنامه غذایی متعادل را رعایت کرده و انواع ویتامین ها خصوصاً بیوتین را که از گروه ویتامین های B کمپلکس است مورد مصرف قرار دهند.

این ویتامین ها باعث سلامت، سختی و کلفت شدن ناخن ها می شود. این ویتامین در انواع مغزها، تخم مرغ، دانه سویا، قارچ، نخودفرنگی، آووکادو، موز، شیر و غلات کامل یافت می شود.

برای مراقبت از ناخن ها همچنین جلوگیری از صدمه دیدن آنها باید به برخی موارد توجه داشت.

زنان باید همواره ناخن ها را تمیز و خشک نگه دارند و حتی الامکان سعی کنند تا دست ها را مدت کمتری در آب نگه دارند.

بدین منظور هنگام شست وشوی و انجام کار خانه از دستکش های پلاستیکی استفاده کرده و سریعاً دست ها را خشک کنند.

حتماً از کرم های مرطوب کننده روی ناخن و پوست اطراف آن استفاده کنند. حتی الامکان از لاک و استون استفاده نشود زیرا این مواد باعث خشکی بیشتر ناخن ها می شود.

این تغییرات نیز همانند تغییرات موی سر موقتی است و ناخن های دست پس از زایمان و با گذشت سه الی شش ماه و ناخن های پا پس از گذشت ۹ ماه تا یک سال به حالت اولیه خود بازمی گردند.